Karl Dedecius (20.05.1921-26.02.2016).

Niektórzy wydają się wieczni, zwłaszcza jeśli w wieku prawie 95 lat wciąż są zainteresowani życiem, pracą, tworzeniem, ludźmi...

Smutno nam, bo dziś w nocy we Frankfurcie nad Menem zmarł taki człowiek - Karl Dedecius, urodzony w przedwojennej i wielokulturowej Łodzi legendarny tłumacz literatury polskiej na język niemiecki, redaktor monumentalnych antologii polskiej poezji i prozy, niestrudzony pośrednik między narodami polskim i niemieckim, przyjaciel poetów, a także – sam poeta.

W najtrudniejszym momencie historii polsko-niemieckiej, tuż po drugiej wojnie światowej i po tym jak sam przeżył krwawą bitwę pod Stalingradem i siedem lat w łagrach rosyjskich, wziął na siebie wyglądającą wówczas na szaleństwo misję "budowanie mostów" między dwoma sąsiadującymi narodami. Pochodząc z rodziny osiadłych w Łodzi Niemców, czuł się obywatelem dwóch ojczyzn języka i wierzył, że potrzebują one siebie nawzajem, a literatura ma siłę zdolną pokonać nawet takie rany.

Za swoje zasługi od 1976 roku został siedmiokrotnie wyróżniony doktoratem honoris causa — po raz ostatni w 2011 roku przez Uniwersytet Europejski Viadrina we Frankfurcie nad Odrą. Jest ponadto laureatem wielu polskich i niemieckich nagród (m. in. otrzymał Nagrodę Pokojową Księgarzy Niemieckich i Order Orła Białego).

Od 2003 roku założony przez niego Niemiecki Instytut Kultury Polskiej w Darmstadt razem z Fundacją im. Roberta Boscha przyznają Nagrodę im. Karla Dedeciusa dla polskich i niemieckich tłumaczy literatury.

Łódź była dla Karla Dedeciusa miejscem szczególnym; tym, którego wielonarodowa atmosfera go ukształtowała. Dlatego podarował Muzeum Miasta Łodzi wiele dokumentów związanych ze swoim życiem, twórczością, przyjaźniami z poetami. Można je oglądać w symbolicznym gabinecie tłumacza, stanowiącym część Panteonu Wielkich Łodzian.

W 2015 roku muzeum rozpoczęło realizację poświęconego tłumaczowi i zagadnieniom translacji projektu "Karl Dedecius. Literatura – Dialog – Europa".

Mieliśmy nadzieję, że uroczystym zwieńczeniem obchodów będą obchodzone wspólnie 95. urodziny Karla Dedeciusa, i smutno nam wiedzieć, że tak już nie będzie.

Karl Dedecius (ur. 1921 w Łodzi, zm. 2016 we Frankfurcie nad Menem) był najwybitniejszym tłumaczem i znawcą polskiej literatury w Niemczech, a także twórcą i pierwszym dyrektorem Niemieckiego Instytutu Kultury Polskiej w Darmstadt.

Pochodzący z rodziny niemieckiej Karl Dedecius do 1939 roku uczęszczał do gimnazjum im. Stefana Żeromskiego w Łodzi. W 1941 roku został powołany do służby w Wehrmachcie. W latach 1943-1949/50 był więźniem sowieckim. Do 1952 pracował w Niemieckim Instytucie Teatralnym na stanowisku starszego asystenta, a następnie opuścił NRD. Na Zachodzie znalazł zatrudnienie jako korektor w Pfälzer Tageblatt, a potem w firmie ubezpieczeniowej Allianz, gdzie przepracował 25 lat jako dyrektor do spraw PR. W 1979 roku założył Niemiecki Instytut Kultury Polskiej w Darmstadt. Przez ponad 60 lat Dedecius poświęcał się tłumaczeniu i propagowaniu polskiej literatury. W tym czasie przetłumaczył dzieła ok. 300 największych pisarzy i poetów polskich, m.in. Adama Mickiewicza, Czesława Miłosza, Wisławy Szymborskiej, Tadeusza Różewicza i Zbigniewa Herberta. Był wydawcą 50-tomowej serii Polnische Bibliothek (Biblioteka Polska).

Dzięki swemu posłannictwu tłumacza przez dziesięciolecia budował porozumienie polsko - niemieckie, przybliżał czytelnikowi niemieckojęzycznemu wielowiekowy dorobek literatury polskiej.

Od 1976 roku został siedmiokrotnie wyróżniony doktoratem honoris causa — po raz ostatni w 2011 roku przez Uniwersytet Europejski Viadrina we Frankfurcie nad Odrą. Był ponadto laureatem wielu polskich i niemieckich nagród (m. in. otrzymał NagrodęPokojową Księgarzy Niemieckich i Order Orła Białego). Od 2003 roku Niemiecki Instytut Kultury Polskiej w Darmstadt razem z Fundacją im. Roberta Boscha przyznają Nagrodę im. Karla Dedeciusa dla polskich i niemieckich tłumaczy literatury. Uroczystość odbywa się co dwa lata.

Choć Karl Dedecius po wojnie nigdy nie wrócił do rodzinnego miasta, był jednym z najbardziej znanych łodzian na świecie. To on był autorem hasła: "Łodzianie wszystkich krajów łączcie się!". Dokumenty związane z jego życiem, twórczością i kontaktami z najwybitniejszymi polskimi poetami znalazły miejsce w symbolicznym gabinecie mieszczącym się w jednym z reprezentacyjnych pomieszczeń Pałacu Poznańskich, w którym mieści się Muzeum Miasta Łodzi. W roku 2015 muzeum zrealizowało projekt "Karl Dedecius. Literatura – Dialog – Europa".